Wintertaling (foto: Jan Wolfs)Hoevelandschappen , Heidelandschappen en Beekdalen, we hebben ze allemaal in onze gemeente en zijn ze nog zichtbaar, alhoewel flink aangetast door ruilverkavelingen. We gingen op pad in het noordelijke deel van Hilvarenbeek. Fijn is te constateren dat VNMH leden veel kennis hebben van hun eigen omgeving. De VNMH fietsexcursies lenen zich dan ook voor eigen bijdragen van de fietsers.
Na een inleiding over de bedoeling van deze fietstocht verdeelden de VMH de groep in twee. Eén groep fietste linksom, andere groep rechtsom. Al snel was het agrarisch gebruik zichtbaar. Door verdwijnende koeien-boeren veranderen akkers van grasland of maisland in boontjes, worteltjes, aardappelen en tuinplantakkers. Bij de kleinere familiebedrijven nog vee in de wei, bij de grotere, bijna industriële, bedrijven Engels raaigras velden. Bij het Biedonkenpad stonden we stil bij de Roodloop en zijn loop richting het Spruitenstroompje. Veel onderzoek is er gedaan in dat beekdal en voor ons als fietsers is het dal nog erg mooi zichtbaar en ook voelbaar zelfs als je de fiets laat rollen vanaf het sportpark. Recent stond hier alles onder water. We deelden de zorgen over het beekdal en bespraken de werkzaamheden van de VNMH Natuurwerkgroep die veel werk heeft gestoken aan de Roodloop door een voedselbos aan te leggen met fruitbomen en andere dragende vruchtbomen en struiken. Bij de Veldbraken een weiland met volop klaver. Bij nader inzien niet alleen klaver, maar een kruidenrijk weiland. De agrarische ondernemers kunnen gebruik maken van subsidie van Urgenda, hier is er duidelijk gebruik gemaakt van deze mogelijkheid met als resultaat een mooie kruidenrijk weiland. Fijn voor onze insecten. Een scherpe tegenstelling met de akkers waarop zeer veel kleine gekweekte boomplantjes in alle kleuren stonden. De zandpaden hebben mooie namen, veelal gekoppeld aan historie. De Oude Bosche baan die tot aan het kanaal deze naam mag dragen. Over het kanaal heeft het de naam Molenakkerpad. We treffen zoal aan Leisenweg, Leizerweg, Blekstraatje ,Schaapstraatje, Heiligstraatje, Westrik en de Veldbraken. Handhaven van de zandpaden en aanvullen met struikage versterkt de biodiversiteit. Omgeving Westrik is duidelijk een gebied dat wordt aangemerkt als Hoevelandschap. Vroeger stond hier centraal een molen en rond de molen waren er de zandpaden waarover de granen werden vervoerd die op de bolakkers groeiden om te worden gemalen op de molen. Ook stonden er vroeger voor de grote gezinnen twee schooltjes. Eén voor de kinderen van de Westrik (Oude Boschebaan) en één voor de kinderen vanuit Biest en Moergestel (Schaapstraat). Oeverzwaluwen maakte gebruik van twee zandheuvels. Mogen deze heuvels aub blijven liggen. Hier ook een rij bomen in het landschap die aanduiden dat er vroeger nog een zandpad lag. Ook hier de St. Joseph Kapel. Enkele fietsers hielden een pleidooi “wat zou het goed zijn voor de biodiversiteit als deze bolakkers weer granen lieten zien voor onze akkervogels en struweelvogels die kunnen schuilen in de meidoornhagen als afrastering”.
Bij Groot Westerwijk werd stilgestaan bij de Kruishoeve, in herinnering aan 1390 waarbij de inwoners van de Westrik Johanna van Brabant te hulp schoten. Ze was onder Goirle vastgereden in de modderige zandpaden. Elke avond hoor je om 21.03 uur in Hilvarenbeek nog een klokje ter herinnering aan dit historisch moment. Aldaar een pleidooi over Brabantse appelrassen met een proefmoment. De meegebrachte appels smaakten heerlijk. Bij het Nestven een heidelandschap met vennen. We zagen uitgestrekte Engels raaigrasvelden, waar voor vogels en insecten weinig te halen valt. In de verte het Roodloopdal, een biodiversiteits verbindingszone van Gorp en Roovert richting Oisterwijk, een zone die nog kan worden verbeterd. In het vroege voorjaar maken vele waadvogels hier in het ven hun stop om zich aan te sterken. Hier mag zich een prachtig heidegebied ontwikkelen dankzij een project dat rond 2010 is gestart op initiatief van de gemeente Hilvarenbeek en vanaf 2020 is geadopteerd door Natuurwerkgroep VNMH e.o. die het jaar door de vele dennen en berken boomopslag verwijderen om de heide weer kansen te bieden. Meehelpen kan dit jaar weer tijdens de Natuurwerkdag. Het project Bewaarde Land, voor basisscholen, heeft hier zijn thuishaven.
Bij Gorp opvallend grote kruidenrijke weilanden. Hier wordt goed gebruik gemaakt van Urgenda subsidie en is er een goede stap gemaakt om biodiversiteit te verbeteren. Ook de bouwactiviteiten in Gorp en Roovert werden gesignaleerd. Bij het Groot Ven werd het begin van de Roodloop opgemerkt en verderop de Hilver/Zuiderbeek. Met eenvoudige maatregelen kan hier de biodiversiteit worden verbeterd.
De jaarlijkse VNMH fietstocht in onze omgeving leidde voor een aantal fietsers toch weer naar nog niet ontdekte stukjes in eigen omgeving. We mogen weer uitkijken naar een volgende activiteit van VNMH e.o.
Tijdens de fietstocht konden we toch enkele conclusies trekken. Veel kennis ontbreekt bij de mensen om op een verantwoorde wijze om te gaan met onze bodem; steeds meer gif zal er moeten worden gebruikt om al die vreemde gewassen op een intensieve manier te laten groeien. Kleinere landschappen zullen een grote bijdrage kunnen leveren met natuurlijke rasters omgeven zodat struweelvogels het landschap weer op kunnen fleuren. Maar wie gaat dat betalen?